Việc quyết định lựa chọn loại hình doanh nghiệp nào để phù hợp với cơ cấu tổ chức, hình thức và điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp là điều cần thiết.
Để chọn được loại hình doanh nghiệp phù hợp, chủ sở hữu doanh nghiệp cần hiểu rõ bản chất từng loại hình nhằm đưa ra quyết định phù hợp. Nắm bắt được sự cần thiết và quan trọng trong việc quyết định loại hình doanh nghiệp, Ấn Tượng Việt xin gửi đến quý doanh nghiệp một số loại hình doanh nghiệp phổ biến cũng như đưa ra các ưu nhược điểm của từng loại hình dựa trên quy định của pháp luật, để doanh nghiệp hiểu rõ hơn và đưa ra sự lựa chọn phù hợp. Dưới đây là một số ưu, nhược điểm của một vài loại hình doanh nghiệp phổ biến được quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2020:
I. ĐỐI VỚI LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN:
Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp tư nhân có các ưu, nhược điểm sau đây:
1. Ưu điểm:
- Tính chịu trách nhiệm cao: đây vừa là ưu điểm nhưng cũng là nhược điểm của loại hình doanh nghiệp này. Bởi lẽ, chủ doanh nghiệp tư nhân sẽ chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Do đó sẽ tạo sự tin tưởng tuyệt đối với khách hàng, đối tác về tính chịu trách nhiệm cao, và hạn chế rủi ro về thanh toán hơn các loại hình doanh nghiệp khác.
- Chủ doanh nghiệp có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Ngoài ra, cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp tư nhân tương đối đơn giản; Thủ tục thành lập doanh nghiệp cũng không phức tạp.
2. Nhược điểm:
- DNTN chỉ do một cá nhân làm chủ, dẫn đến việc huy động vốn góp không có. Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. Chủ doanh nghiệp tư nhân không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên hợp danh của công ty hợp danh.
- DNTN không có tư cách pháp nhân, rủi ro cao khi chủ sở hữu doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình;
- Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
- Doanh nghiệp tư nhân không được quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
II. ĐỐI VỚI LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN:
Có hai loại công ty trách nhiệm hữu hạn gồm công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên.
* Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên có những ưu, nhược điểm sau đây:
1. Ưu điểm:
- Doanh nghiệp chỉ do một tổ chức hoặc một cá nhân làm chủ sở hữu. Trường hợp cá nhân hoặc tổ chức do một cá nhân làm chủ sở hữu thì chủ sở hữu đó sẽ toàn quyền quyết định, định đoạt mọi vấn đề trong doanh nghiệp mà không bị phụ thuộc vào ý kiến biểu quyết của bất kỳ cá nhân, tổ chức nào.
- Công ty trách nhiệm hữu hạn sẽ có tư cách pháp nhân và sẽ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi phần vốn góp của mình trong doanh nghiêp
- Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên được phát hành trái phiếu theo quy định của Luật doanh nghiệp và quy định khác của pháp luật có liên quan;
2. Nhược điểm:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên không được phát hành cổ phần, trừ trường hợp để chuyển đổi thành công ty cổ phần. Do đó, doanh nghiệp khá khó khăn trong việc huy động vốn. Vốn góp trong doanh nghiệp toàn bộ của chủ sở hữu, trường hợp công ty muốn tăng vốn thì chính chủ sở hữu phải tự góp thêm vào.
- Trường hợp tiếp nhận phần vốn của thành viên mới thì phải chuyển đổi sang công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần tùy thuộc vào số lượng thành viên muốn góp vốn vào doanh nghiệp.
- Ngoài ra, vì tính chịu trách nhiệm hữu hạn nên đối tác và khách hàng khá lo ngại về việc doanh nghiệp mất khả năng thanh toán trong hoạt động đầu tư hợp tác kinh doanh.
* Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên có những ưu, nhược điểm sau đây:
1. Ưu điểm:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn sẽ có tư cách pháp nhân và các thành viên góp vốn sẽ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi phần vốn góp của mình. Do đó, sẽ hạn chế được rủi ro cho các thành viên góp vốn trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.
- Giá trị biểu quyết thông qua các nội dung cuộc họp của hội đồng thành viên thì phụ thuộc vào tỷ lệ phần trăm vốn góp của các thành viên góp vốn vào doanh nghiệp. Do đó, nhằm bảo đảm được quyền lợi và đi kèm với trách nhiệm tương ứng theo tỷ lệ phần trăm vốn góp của các thành viên trong công ty.
- Số lượng thành viên công ty từ 02 đến 50 thành viên là tổ chức, cá nhân. Số lượng thành viên công ty ở mức tương đối nên dễ huy động nguồn vốn góp để phục vụ hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp, và việc quản lý, kiểm soát phần vốn góp cũng như thành viên công ty cũng không quá khó khăn đối với người quản lý. Các thành viên trong công ty cũng dễ dàng và chủ động trong việc quyết định các thành viên góp vốn vào doanh nghiệp.
- Ngoài ra, Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên được phát hành trái phiếu theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Nhược điểm:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên không được phát hành cổ phần, trừ trường hợp để chuyển đổi thành công ty cổ phần. Do đó, doanh nghiệp khá khó khăn trong việc huy động thêm nguồn vốn từ bên ngoài.
- Việc các thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn theo phạm vi số vốn cam kết góp vào doanh nghiệp nên trong một số trường hợp nhất định sẽ khiến cho nhiều đối tác và khách hàng khá cân nhắc trong việc hợp tác vì sợ rủi ro có thể xảy ra mà nằm ngoài khả năng chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, do doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán.
III. ĐỐI VỚI LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP CÔNG TY CỔ PHẦN:
Loại hình công ty này thường được ưu tiên lựa chọn khi công ty cần huy động nhiều nguồn vốn góp, vốn điều lệ công ty được chia thành nhiều phần bằng nhau được gọi là cổ phần. Cổ đông là người sở hữu cổ phần trong công ty. Công ty cổ phần có những ưu, nhược điểm sau đây:
1. Ưu điểm:
- Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân, Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp; tính chịu trách nhiệm của các cổ đông thấp.
- Công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phần, trái phiếu và các loại chứng khoán khác của công ty. Do đó doanh nghiệp tự do, linh động, dễ dàng trong việc huy động các nguồn vốn góp, vốn vay từ bên ngoài vào doanh nghiệp.
- Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ một số trường hợp pháp luật quy định hạn chế hoặc không được chuyển nhượng.
- Số lượng cổ đông trong công ty cổ phần tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa; Do đó, rất dễ dàng để doanh nghiệp huy động nguồn vốn tiềm năng từ bên ngoài vào doanh nghiệp, thuận lợi cho hoạt động đầu tư kinh doanh.
2. Nhược điểm:
- Do công ty cổ phần không hạn chế cổ đông do đó dễ có sự phân hóa các nhóm cổ đông đối kháng nhau về mặt lợi ích nên việc quản lý, điều hành công ty sẽ phức tạp hơn; Bên cạnh đó, hiện nay quy định pháp luật cũng một số quy định cụ thể, thực tiễn hơn nhằm bảo vệ nhóm cổ đông nhỏ trước các cổ đông lớn.
- Việc thành lập và quản lý công ty cổ phần phức tạp hơn các loại hình công ty khác do bị ràng buộc chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật, đặc biệt về chế độ tài chính, kế toán.
IV. ĐỐI VỚI LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP HỘ KINH DOANH:
Đối với Hộ kinh doanh cũng có một số ưu, nhược điểm sau đây:
1. Ưu điểm:
- Phù hợp đối với những cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, quy mô nhỏ.
- Thủ tục đăng ký đơn giản, nhanh chóng hơn khi đăng ký các loại hình doanh nghiệp.
- Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Do đó, trường hợp cá nhân kinh doanh được toàn quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh của mình mà không cần xin ý kiến của các thành viên còn lại.
- Thuế áp dụng đối với hộ kinh doanh là thuế khoán. Thủ tục và nghĩa vụ về thuế đơn giản hơn doanh nghiệp nhiều.
- Vì đặc tính chịu trách nhiệm cao về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác, nên tạo được độ tin tưởng cao đối với khách hàng và đối tác trong hoạt động kinh doanh của hộ.
2. Nhược điểm:
- Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Do đó khá rủi ro về khoản nợ cần phải thanh toán và các nghĩa vụ tài sản khác từ hoạt động kinh doanh cho chủ hộ.
- Vì loại hình còn hạn chế, nên sẽ khó khăn trong việc kinh doanh một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện rằng chủ thể đăng ký phải là doanh nghiệp và phải có tư cách pháp nhân và các điều kiện về vốn,…
- Ngoài ra, khả năng huy động vốn của hộ kinh doanh còn thấp, nên việc mở rộng phạm vi vi mô kinh doanh còn hạn chế.